ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΤΟΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
Πολύδωρος Π. Αμπατζής
Ιατρός Ακτινοδιαγνώστης
Ψηφ. Ακτινογραφια, Ψηφ. Μαστογραφιες, Αξονικές, Υπερηχογραφηματα

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ

 

ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΕΝΟΥΣ ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

 

 

Το συγγενές εξάρθρημα του ισχίου ή αναπτυξιακή δυσπλασία όπως λέγεται σήμερα, είναι μια κατάσταση που υπάρχει κατά την γέννηση και συνίσταται σε ανώμαλη μορφολογία, είτε της κεφαλής του μηριαίου, είτε της κοτύλης όπου αρθρώνεται η κεφαλή. Υπερίσχυσε ο όρος δυσπλασία για να συμπεριλαμβάνει μεγαλύτερη γκάμα δυσλειτουργιών που δεν οδηγούν απαραίτητα σε εξάρθρωση. Ο όρος Συγγενές Εξάρθρημα του Ισχίου δεν περιγράφει επαρκώς το παθολογικό ισχίο του νεογνού. Και αυτό γιατί η απουσία του εξαρθρήματος του ισχίου δεν σημαίνει υγιές ισχίο. Ο όρος Συγγενές Εξάρθρημα περιγράφει μόνο τις ακραίες παθολογικές καταστάσεις του νεογνικού ισχίου, όπου η μηριαία κεφαλή αμέσως μετά τη γέννηση είναι εξαρθρωμένη ή εξαρθρώνεται με χειρισμούς του εξεταστή.

Τα αίτια που προκαλούν την δυσπλασία του ισχίου, δεν έχουν πλήρως διευκρινισθεί.  Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που θεωρούνται ότι αυξάνουν την πιθανότητα δυσπλασίας όπως το οικογενειακό ιστορικό, παράγοντες που αφορούν την κύηση (μειωμένο αμνιακό υγρό, ισχιακή προβολή ,δίδυμη κύηση)  κ.α.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Η δυσπλασία παρουσιάζεται σε 1 ανά 1000 βρέφη, είναι πιο συχνή στο αριστερό ισχίο, 8 στις 10  περιπτώσεις αφορά κορίτσια και 6 στα 10 πρωτότοκα.  Στις περισσότερες των περιπτώσεων η υποψία της δυσπλασίας τίθεται από τον παιδίατρο σε κάποια τακτική προληπτική εξέταση του μωρού.

Σήμερα δύο είναι οι μέθοδοι διάγνωσης της δυσπλασίας του ισχίου το υπερηχογράφημα και η ακτινογραφία λεκάνης και ισχίων.

ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ  ΙΣΧΙΟΥ:

Είναι μια ακίνδυνη και ανώδυνη εξέταση. Γίνεται από εκπαιδευμένο ακτινολόγο γιατρό  σε βρέφη από ηλικία λίγων ημερών έως το πολύ έξη μηνών. Είναι σκόπιμο να γίνεται πριν κλείσουν οι τρεις μήνες.

Η μέθοδος Graaf θεωρείται η πλέον αξιόπιστη και επαναλήψιμη γιατί προϋποθέτει την απεικόνιση

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Εικόνα 1Υπερηχογράφημα ισχίου.

συγκεκριμένων ανατομικών δομών στην εικόνα των υπερήχων με βάση τις οποίες γίνονται οι μετρήσεις και κατά συνέπεια μπορούν να αξιολογηθούν από οποιονδήποτε γνωρίζει την μέθοδο, αλλά και να γίνει επανάληψη της ίδιας ακριβώς εικόνας και παρακολούθηση της πορείας. Η εξέταση διαρκεί λίγα λεπτά και γίνεται στα δύο ισχία με το βρέφος ξαπλωμένο στο αντίθετο πλευρό κάθε φορά. Η αξιολόγηση γίνεται από τον ακτινολόγο γιατρό με βάση συγκεκριμένες μετρήσεις συγκεκριμένων γωνιών. Μερικές φορές, σε πολύ μικρά βρέφη, όπου το αποτέλεσμα είναι οριακό γίνεται επανάληψη της εξέτασης σε 2-4 εβδομάδες. Σε κάποιες χώρες, όπως ή Αυστρία, το υπερηχογράφημα του ισχίου γίνεται προληπτικά σε κάθε νεογέννητο

Μετά τον έκτο μήνα το υπερηχογράφημα δεν είναι πλέον ικανοποιητικό και ο έλεγχος πρέπει να γίνεται με ακτινογραφία. Το κυριότερο πλεονέκτημα του υπερηχογραφήματος έναντι της ακτινογραφίας είναι η δυνατότητα επανάληψης χωρίς την ακτινοβόληση του βρέφους και κατά συνέπεια η ευκολότερη παρακολούθηση της πορείας της ανάπτυξης. Η υποχρεωτική εφαρμογή του υπερηχογραφικού ελέγχου του νεογνικού ισχίου έχει οδηγήσει σε ραγδαία μείωση του αριθμού των ανοικτών (χειρουργικών) ανατάξεων των παθολογικών ισχίων στις χώρες που εφαρμόστηκε, συγκριτικά με τον αριθμό των ανοικτών ανατάξεων που πραγματοποιήθηκαν σε χώρες όπου ο υπερηχογραφικός έλεγχος του ισχίου δεν είναι υποχρεωτικός και στις οποίες η ανίχνευση της δυσπλασίας βασίζεται στην παραδοσιακή κλινική εξέταση και τον κλασικό ακτινολογικό έλεγχο. Έτσι στις κεντροευρωπαϊκές χώρες όπως Αυστρία, Γερμανία, Τσεχία, όπου ο υπερηχογραφικός έλεγχος του ισχίου είναι υποχρεωτικός, η συχνότητα των ανοικτών ανατάξεων του ισχίου ανέρχεται περίπου στις 1-2 ανά 10.000 γεννήσεις, ενώ σε χώρες όπως Μ. Βρετανία, Νορβηγία, η συχνότητα των χειρουργικών επεμβάσεων σε παθολογικά ισχία είναι 10πλάσια, δηλαδή περίπου 10 ανά 10.000  γεννήσεις.

ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΛΕΚΑΝΗΣ – ΙΣΧΙΩΝ

Η κλασική ακτινογραφία της λεκάνης και των αρθρώσεων του ισχίου αποτελούσε την πρώτη μέθοδο εκλογής για την διάγνωση του συγγενούς εξαρθρήματος του ισχίου και της δυσπλασίας. Σήμερα χρησιμοποιείται μόνο για την διερεύνηση του προβλήματος σε ηλικίες κατά τις οποίες η κεφαλή του μηριαίου έχει αρχίσει να οστεοποιείται οπότε είναι αδύνατος ο υπερηχογραφικός έλεγχος. Με την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας στην κλασική ακτινογραφία η μέθοδος βελτιώθηκε για πολλούς λόγους. Πρώτον μειώθηκε η δόση ακτινοβόλησης των βρεφών, δεύτερον  οι μετρήσεις γίνονται με ακριβέστερο τρόπο και τρίτον λόγω της αρχειοθέτησης των ψηφιακών εικόνων είναι πλέον αξιόπιστη η συγκριτική μελέτη. Η ακτινογραφία των ισχίων γίνεται συνήθως σε μία θέση με τα πόδια  ενωμένα σε θέση προσοχής ή και μία συμπληρωματική με τους μηρούς σε γωνίες 45 μοιρών.

ΑΝΙΟΥΣΑ ΚΥΣΤΕΟΟΥΡΗΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ

Μια εξειδικευμένη παιδιατρική ακτινολογική εξέταση είναι η ανιούσα κυστεογραφία. Η εξέταση γίνεται σε βρέφη και μικρά παιδιά για την διερεύνηση της λεγόμενης κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης σε περίπτωση ουρολοιμώξεων. Η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση είναι η κατάσταση κατά την οποία τα ούρα από την ουροδόχο κύστη διοχετεύονται πίσω προς τα νεφρά κατά τη διάρκεια της ούρησης. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί τάση επανειλημμένων ουρολοιμώξεων και η διάγνωσή της είναι πολύτιμη για την διάσωση των νεφρών του μικρού παιδιού από τις επανειλημμένες ουρολοιμώξεις. Κατά την ανιούσα κυστεογραφία τοποθετούμε δια της ουρήθρας του βρέφους μικρό καθετήρα και γεμίζουμε την ουροδόχο κύστη με ειδικό σκιαγραφικό φάρμακο το οποίο κατά κάποιο τρόπο «αντικαθιστά» τα ούρα του παιδιού. Λαμβάνουμε ακτινογραφίες κατά τη διάρκεια της ουρήσεως. Στην περίπτωση ύπαρξης της θεωρητικής παλινδρόμησης το σκιαγραφικό φάρμακο θα σκιαγραφήσει τον έναν ή και τους δύο ουρητήρες ή και τα νεφρά ανάλογα με την βαρύτητα της πάθησης. Η εξέταση δεν είναι επώδυνη και παρουσιάζει μικρές δυσκολίες στην συνεργασία των βρεφών και κυρίως των μικρών παιδιών. Παρά το γεγονός ότι σε αυτή τη μικρή ηλικία γίνεται ακτινοβόληση για την εξέταση η διάγνωση της κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης είναι πολύτιμη για την διάσωση των νεφρών του παιδιού και γι' αυτό η εξέταση πρέπει απαραιτήτως να γίνεται όταν το κρίνει αναγκαίο ο παιδίατρος.

ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ Π. ΑΜΠΑΤΖΗΣ

ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΗΣ